వడదెబ్బ – లక్షణాలు – ముందుజాగ్రత చర్యలు – నివారణామార్గాలు

వడదెబ్బ అంటే ఏమిటి?

వడదెబ్బ (Heat stroke) లేదా ఎండదెబ్బ అంటే ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రతల తాకిడికి గురైన కారణంగా శరీరంలోని వేడిని నియంత్రించే విధానం విఫలమయి ప్రాణాపాయ పరిస్థితి ఏర్పడడం. చాలా వేడియైన వాతావరణం లేదా చురుకైన పనులవలన కలిగే అధిక వేడిని శరీరం తట్టుకోలేనప్పుడు ఇది సంభవిస్తుంది.

వడదెబ్బ సమయంలో ఏమి జరుగుతుంది?

అధిక ఉష్ణోగ్రతలకు ఎక్కువగా గురికావడం వల్ల వేడి అలసటకు దారితీస్తుంది, ఇది వేడి తిమ్మిరి మరియు వడదెబ్బకు దారితీస్తుంది. హైపర్ థెర్మియా (సాధారణ శరీర ఉష్ణోగ్రత కంటే ఎక్కువ) కలిగించే వేడికి ఎక్కువ కాలం గురికావడం వల్ల శరీర వేడిని నియంత్రించే సామర్థ్యం తీవ్రంగా తగ్గుతుంది . శరీర ఉష్ణోగ్రత 40.6°C లేదా అంతకంటే ఎక్కువకు చేరుకునే వేడిమి యొక్క అత్యంత తీవ్రమైన రూపం వడదెబ్బ.

హైపర్ థెర్మియాతో పాటు మారిన మానసిక ప్రవర్తన, చెమట, వికారం మరియు వాంతులు, ఎర్రబడిన చర్మం, వేగవంతమైన శ్వాస, అధిక హృదయ స్పందన రేటు లేదా తలనొప్పి వంటివి వడదెబ్బకు సూచికలు. ఒకవేళ మీరు వడదెబ్బగా  అనుమానించినట్లయితే, తక్షణ వైద్య సహాయం కొరకు కాల్ చేయండి.

హీట్ స్ట్రోక్ అనేది ఒక మెడికల్ ఎమర్జెన్సీ. చికిత్స చేయని వడదెబ్బ, కీలకమైన అవయవ వైఫల్యం, జీవరసాయన విధులు సక్రమంగా లేకపోవడం మరియు తీవ్రమైన నిర్జలీకరణానికి( dehydration)  దారితీయవచ్చు. తీవ్రమైన వడదెబ్బ సోకిన సందర్భాల్లో, రోగి మూర్ఛ మరియు అపస్మారక స్థితి మరియు మరణానికి గురికావచ్చు.

వడదెబ్బకు గురయ్యే ప్రమాదం ఎవరికి ఎక్కువగా ఉంది?

• పిల్లలు (శిశువులు మరియు పసిబిడ్డలు) మరియు వృద్ధులు (>65 సంవత్సరాలు),
• అధిక శారీరిక శ్రమచేసేవారిలో లేదా ఎక్కువ గంటలు ఎండకు బహిర్గతం అయ్యే వ్యక్తులు,
• కొన్ని రకముల  గుండె లేదా ఊపిరితిత్తుల వ్యాధులతో బాధపడుతున్న రోగులు,
• బిపి ఔషధాలు, యాంటిడిప్రెసెంట్స్, ఓవర్ ది కౌంటర్ దగ్గు మరియు జలుబు ఔషధాలు వంటి ఔషధాలు ఉపయోగించేవారిలో

ఇది వడదెబ్బ , కాదా అని ఎలా తెలుసుకోవచ్చు?

 వడదెబ్బ  అని ఈ క్రింది లక్షణాల వలన తెలుసుకోవచ్చు.

• కండరాల తిమ్మిరి
• భారీ చెమట పట్టడం
• విపరీతమైన బలహీనత
• అల్లరి
• తలనొప్పి
• వాంతి
• అధిక  హృదయ స్పందన
• ముదురు రంగు మూత్రం
• పాలిపోయిన చర్మం

వడదెబ్బ తగిలినపుడు ఏమిచేయాలి ?

పై లక్షణాల్లో దేనినైనా మీరు అనుమానించినట్లయితే, తక్షణ కార్యాచరణ ప్రణాళికను అనుసరించండి:

1. రోగిని నీడగా మరియు చల్లగా ఉండే ప్రదేశానికి తరలించండి, ప్రాధాన్యతగా ఇండోర్ లో ఉంచండి.
2. క్లాస్ట్రోఫోబియా మరియు గందరగోళాన్ని తగ్గించటం  కొరకు ఏదైనా అదనపు దుస్తులను తొలగించండి.
3. రోగి చుట్టూ గుంపులు గుంపులుగా ఉండకూడదు, ఒక వ్యక్తి రోగికి సహాయం  కావచ్చు.
4. శీఘ్ర శీతలీకరణ – చల్లని షవర్, చల్లని నీటితో స్పాంజ్, ఐస్ ప్యాక్ లు లేదా నుదురు, మెడ,  శరీరాన్ని తడి  టవల్ తో తుడవండి.

వడదెబ్బను నివారించడానికి 12 వేసవి చిట్కాలు

• వదులుగా ఉండే, తేలికపాటి, లేత రంగు దుస్తులను ధరించండి.
• చల్లని ద్రవాలు త్రాగండి మరియు నిర్జలీకరణానికి గురికాకుండా నిరోధించండి.
• ఆల్కహాల్ మిమ్మల్ని త్వరగా డీహైడ్రేట్ చేస్తుంది, దానిని నివారించవచ్చు.
• దోసకాయ, పుచ్చకాయలు, దానిమ్మ మరియు అరటిపండు వంటి పండ్లను  ఆస్వాదించండి.
• వేడి వాతావరణంలో, తీవ్రమైన కార్యకలాపాల్లో పాల్గొనవద్దు.
• ఏరోబిక్ వ్యాయామాలకు  బదులుగా తేలికపాటి వ్యాయామాలు మరియు ఈత కొట్టడంలో పాల్గొనండి.
• ఆరుబయట ఉంటే, నీడలో క్రమం తప్పకుండా విశ్రాంతి తీసుకోండి మరియు తరచుగా ద్రవాలు త్రాగండి.
• ఫ్యాన్లు సహాయపడగలవు కానీ పొడిగించిన వేడి వాతావరణంలో, ఉష్ణోగ్రత మరియు తేమను తగ్గించటానికి  ఎయిర్ కండిషనింగ్ ఉత్తమ మార్గం.
• పూర్తి కవరింగ్ ఇంకా వదులుగా ఉండే దుస్తులు, టోపీ, సన్ గ్లాసెస్ మరియు సన్ స్క్రీన్ SPF 15తో సన్ బర్న్ నుంచి మిమ్మల్ని మీరు సంరక్షించుకోండి.
• బిడ్డను (ఏ వ్యక్తినైనా) 5 నుంచి 10 నిమిషాల కంటే ఎక్కువ సేపు కారులో విడిచిపెట్టవద్దు.
• ఒకవేళ మీకు వడదెబ్బ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్నట్లయితే, అవసరమైన అన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకోండి మరియు దగ్గరల్లో తక్షణ వైద్య సేవలు పొందండి .