పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ (PAD): లక్షణాలు, కారణాలు, చికిత్స మరియు నివారణ

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్

మన గుండె రక్తాన్ని నిరంతరం పంప్ చేస్తూ ఉంటుంది. శరీరంలోని అన్ని అవయవాల నుండి రక్తాన్ని సేకరించి ఊపిరితిత్తులకు పంపిస్తుంది. ఊపిరితిత్తులు ఇక్కడ రక్తంలోని కార్బన్ డయాక్సైడ్ ను తొలగించి ఆక్సీజన్ ను జత చేస్తుంది. ఆక్సిజన్ కలిగిన ఈ రక్తం గుండెకు చేరుకుంటుంది. తర్వాత అక్కడ నుండి శరీరంలోని అన్ని అవయవాలకు సరఫరా చేయబడుతుంది. ఇలా శరీరంలోని అవయవాలకు రక్తం సరఫరా చేయడానికి రక్తనాళాలు ఉంటాయి. శరీరం నుండి కార్బన్ డయాక్సైడ్ కలిగి ఉన్న రక్తాన్ని గుండెకు తీసుకుని వచ్చే రక్తనాళాలను సిరలు (వెయిన్స్) అంటారు. గుండె నుండి ఆక్సిజన్ కలిగిన రక్తాన్ని శరీర భాగాలకు చేరవేసే రక్తనాళాలను ధమనులు( ఆర్టరీస్) అంటారు.

మన శరీరంలో ఉండే రక్తం అనేక రకాలైన కణాలను కలిగి ఉండి నిరంతరం శరీరమంతా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది. రక్తంలో ఎర్ర రక్తకణాలు, తెల్ల రక్తకణాలు, హీమోగ్లోబిన్, ప్లాస్మా, కొలెస్ట్రాల్ మొదలైనవి ఉంటాయి. రక్తంలో కొలెస్ట్రాల్ శాతం ఎక్కువైనప్పుడు అది రక్తప్రసరణకు అడ్డంకిగా మారుతుంది. ఇలాంటి సందర్భాలలో కాళ్ళు మరియు చేతులకు అందాల్సిన రక్తం అందకపోవడంతో ఆయా అవయవాలలో తిమ్మిరి మరియు ఇతర లక్షణాలు కనిపించవచ్చు. ధమనులలో అడ్డంకుల వలన శరీర భాగాలకు రక్తం సరిగా అందకపోయే పరిస్థితిని పరిధీయ ధమని వ్యాధి (పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్) అంటారు. ఈ వ్యాధి గురించి ఇక్కడ వివరంగా తెలుసుకుందాం.

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ కారణాలు

• అథెరోస్క్లెరోసిస్ : అథెరోస్క్లెరోసిస్ అనేది మన ధమనుల గోడలలో కొవ్వు పదార్థాలు, కొలెస్ట్రాల్ మరియు ఇతర కణాలు పేరుకుపోయి రక్త ప్రవాహానికి అడ్డంకులు ఏర్పడే ఒక తీవ్రమైన వ్యాధి. ఈ పేరుకుపోయిన పదార్థాన్ని ప్లేక్ (Plaque) అని అంటారు. ఈ ప్లేక్ ధమనులను గట్టిగా, సన్నగా మార్చి, అవయవాలకు మరియు కణజాలాలకు వెళ్ళే ఆక్సిజన్ కలిగిన రక్తాన్ని తగ్గిస్తుంది.
• అధిక కొలెస్ట్రాల్ : రక్తంలో అధిక కొలెస్ట్రాల్ మరియు ట్రైగ్లిజరైడ్స్ ఉన్నప్పుడు, అవి రక్తనాళాల గోడలపై పేరుకుపోయి ప్లేక్ ఏర్పడటానికి కారణమవుతాయి. ఈ కొవ్వు నిల్వలు ధమనుల లోపలి భాగాన్ని ఇరుకుగా చేసి, రక్త ప్రవాహాన్ని అడ్డుకుంటాయి. ముఖ్యంగా చెడు కొలెస్ట్రాల్ (LDL) అధికంగా ఉండటం పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్( PAD)కు కారణం అవుతుంది.
  
• మధుమేహం : మధుమేహం ఉన్నవారిలో రక్తంలో అధిక చక్కెర స్థాయిలు రక్తనాళాలను దెబ్బతీస్తాయి. ఇది రక్తనాళాల గోడలు బలహీనపడటానికి మరియు అథెరోస్క్లెరోసిస్‌కు దారితీస్తుంది. టైప్ 1 మరియు టైప్ 2 మధుమేహం ఉన్నవారికి పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ (PAD) వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. PAD లక్షణాలైన నొప్పిని గుర్తించడంలో ఆలస్యం జరిగితే , పరిస్థితి మరింత తీవ్రమయ్యే ప్రమాదం ఉంది.
• ధూమపానం : పొగాకులోని రసాయనాలు రక్తనాళాల లోపలి పొరను దెబ్బతీస్తాయి. నికోటిన్ ధమనులను ముడతపడేలా చేసి, రక్త ప్రవాహాన్ని తగ్గిస్తుంది. ధూమపానం అలవాటు లేనివారి కంటే ధూమపానం అలవాటు ఉన్నవారిలో పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ వచ్చే ప్రమాదం నాలుగు రెట్లు ఎక్కువగా ఉంటుంది. అంతేకాకుండా, PAD ఉన్నవారిలో వ్యాధి మరింత తీవ్రంగా మారడానికి కూడా ధూమపానం ప్రధాన కారణం అవుతుంది.
• అధిక రక్తపోటు : అధిక రక్తపోటు ధమనుల గోడలపై నిరంతరంగా ఒత్తిడి పెంచి, వాటిని దెబ్బతీస్తుంది. ఈ ఒత్తిడి వల్ల రక్తనాళాల లోపలి పొర చిట్లడం లేదా బలహీనపడటం జరుగుతుంది. ఇది ప్లేక్ పేరుకుపోవడానికి మరియు అథెరోస్క్లెరోసిస్‌కు కారణం అవుతుంది.
  
• వయసు : వయసు పెరిగే కొద్దీ, అథెరోస్క్లెరోసిస్ మరియు PAD వచ్చే ప్రమాదం సహజంగా పెరుగుతుంది. 50 సంవత్సరాలు దాటిన వారిలో ఈ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది, ముఖ్యంగా ఇతర ప్రమాద కారకాలు ఉన్నప్పుడు. 65 సంవత్సరాల తర్వాత ఈ ప్రమాదం మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది.
• ఊబకాయం: అధిక బరువు లేదా ఊబకాయం ఉన్నవారికి అధిక రక్తపోటు, అధిక కొలెస్ట్రాల్ మరియు మధుమేహం వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువ. ఈ మూడు పరిస్థితులు కూడా PADకి ప్రధాన కారణాలు కాబట్టి, ఊబకాయం పరోక్షంగా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ కు దారితీస్తుంది.
• శారీరక శ్రమ లేకపోవడం: శారీరక శ్రమ లేకపోవడం వల్ల బరువు పెరగడం, అధిక రక్తపోటు మరియు మధుమేహం వంటి సమస్యలు వస్తాయి, ఇవి PADకి దారితీస్తాయి. క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం చేయడం వల్ల రక్త ప్రసరణ మెరుగుపడుతుంది మరియు పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ వచ్చే ప్రమాదం తగ్గుతుంది.

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ లక్షణాలు

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ లక్షణాలు ప్రారంభంలో తేలికపాటివిగా ఉండవచ్చు, లేదా అసలు కనిపించకపోవచ్చు. కానీ వ్యాధి తీవ్రమయ్యే కొద్దీ లక్షణాలు కూడా తీవ్రంగా మారి మన రోజువారీ పనులకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి. పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ లక్షణాలను ఇక్కడ వివరంగా తెలుసుకుందాం.

• కాళ్ళ నొప్పి (Claudication): ఇది PADకి అత్యంత సాధారణ మరియు ముఖ్యమైన లక్షణం. నడిచేటప్పుడు, మెట్లు ఎక్కేటప్పుడు లేదా వ్యాయామం చేసేటప్పుడు కాళ్ల కండరాలలో నొప్పి లేదా తిమ్మిరి వస్తుంది. ఈ నొప్పి సాధారణంగా పిక్కలు, తొడలు లేదా నడుము భాగంలో ఉంటుంది. విశ్రాంతి తీసుకున్నప్పుడు ఈ నొప్పి తగ్గుతుంది. తిరిగి నడవడం మొదలుపెడితే మళ్లీ నొప్పి మొదలవుతుంది. రక్త ప్రసరణకు ధమనులలో అడ్డంకులు ఎక్కువగా ఉంటే నొప్పి తీవ్రంగా ఉండవచ్చు, అడ్డంకులు తక్కువగా ఉంటే నొప్పి కొంత తక్కువగా ఉండవచ్చు.
• తిమ్మిరి : నడిచేటప్పుడు మాత్రమే కాకుండా, విశ్రాంతిగా ఉన్నప్పుడు కూడా, ముఖ్యంగా రాత్రిపూట నిద్రపోతున్నప్పుడు కాళ్లలో నొప్పి, తిమ్మిరి రావచ్చు. రాత్రి వేళల్లో వచ్చే ఈ నొప్పి తీవ్రత ఎక్కువగా ఉంటుంది.
• చర్మం రంగు మారడం : రక్త ప్రసరణ తగ్గడం వల్ల చర్మం రంగులో మార్పులు వస్తాయి. కాళ్లు, ముఖ్యంగా పాదాలు పాలిపోయినట్లు లేదా నీలం రంగులోకి మారవచ్చు. చర్మం చల్లగా అనిపిస్తుంది. కాళ్లపై ఉండే వెంట్రుకలు రాలిపోవడం లేదా వాటి పెరుగుదల తగ్గిపోవడం కూడా ఒక లక్షణం. గోళ్లు నెమ్మదిగా పెరగడం, అవి పెళుసుగా మారడం కూడా గమనించవచ్చు.
• పుండ్లు మరియు గాయాలు మానకపోవడం : పేషేంట్ పాదాలు, వేళ్లు లేదా కాళ్లపై ఏర్పడిన చిన్న గాయాలు, పుండ్లు లేదా పగుళ్లు చాలా నెమ్మదిగా నయం అవుతాయి. తీవ్రమైన సందర్భాల్లో, గాయాలు పూర్తిగా మానకపోవడమే కాకుండా, ఇన్ఫెక్షన్‌కు దారితీసి, కణజాలాలు పూర్తిగా దెబ్బతినవచ్చు. దీనివల్ల కాలు లేదా వేలును తొలగించాల్సిన పరిస్థితి కూడా రావచ్చు.

ఇతర లక్షణాలు

• లైంగిక బలహీనత: పురుషులలో, రక్త ప్రసరణ తగ్గడం వల్ల లైంగిక బలహీనత కూడా ఒక లక్షణంగా ఉండవచ్చు.
• కండరాల బలహీనత: కాళ్ల కండరాలలో శక్తి తగ్గడం, బలహీనంగా అనిపించడం.
• పాదాలలో స్పర్శ కోల్పోవడం: తిమ్మిరి వల్ల పాదాలలో స్పర్శ కోల్పోయినట్లు అనిపించవచ్చు.

ఈ లక్షణాలు తరచుగా కనిపిస్తుంటే, లేదా వాటి తీవ్రత పెరుగుతూ ఉంటే వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించడం అవసరం. ఎందుకంటే, PADని నిర్లక్ష్యం చేస్తే గుండెపోటు మరియు పక్షవాతం వంటి తీవ్రమైన సమస్యలు వచ్చే ప్రమాదం ఉంది.

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ చికిత్స

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ (PAD) చికిత్స ప్రధానంగా దాని తీవ్రత, కారణాలు మరియు పేషేంట్ యొక్క ఆరోగ్య పరిస్థితిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ చికిత్స ద్వారా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ లక్షణాలను తగ్గించడం, వ్యాధి మరింత తీవ్రతరం కాకుండా నివారించడం మరియు గుండెపోటు, పక్షవాతం వంటి తీవ్రమైన సమస్యలు రాకుండా నివారించవచ్చు.పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ చికిత్స విధానాలు ఇక్కడ వివరంగా తెలుసుకోవచ్చు.

• కొలెస్ట్రాల్ తగ్గించే మందులు : స్టాటిన్స్ వంటి మందులు రక్తంలోని కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను తగ్గించి, అథెరోస్క్లెరోసిస్ ప్రక్రియను నెమ్మదిస్తాయి.
• రక్తపోటును నియంత్రించే మందులు: అధిక రక్తపోటు ధమనుల గోడలను దెబ్బతీస్తుంది కాబట్టి, దానిని నియంత్రణలో ఉంచడం ముఖ్యం.
• రక్తాన్ని గడ్డకట్టకుండా నియంత్రించే మందులు : ఆస్పిరిన్ లేదా క్లోపిడోగ్రెల్ వంటి మందులు రక్తం గడ్డకట్టకుండా నిరోధించి, గుండెపోటు లేదా పక్షవాతం వచ్చే ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తాయి. ధమనులలో రక్తం గడ్డకట్టకుండా నియంత్రించడం వలన రక్తప్రసరణ సాధారణంగా ఉండి పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ సమస్య తగ్గుతుంది.
• నొప్పి తగ్గించే మందులు: సిలోస్టాజోల్ వంటి మందులు కాళ్ల నొప్పులను తగ్గించి, నడిచే సామర్థ్యాన్ని పెంచుతాయి. ఈ మందుల వలన పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ లక్షణాల నుండి తాత్కాలిక ఉపశమనం పొందవచ్చు.
• యాంజియోప్లాస్టీ మరియు స్టెంటింగ్ : ఈ ప్రక్రియలో, ఇరుకైన ధమనిలోకి ఒక బెలూన్‌తో కూడిన సన్నని గొట్టాన్ని (Catheter) పంపుతారు. బెలూన్‌ను ఉబ్బించి ధమనిని తెరుస్తారు, తరువాత స్టెంట్ అనే చిన్న మెటల్ ట్యూబ్‌ను అక్కడే ఉంచి ధమని మళ్లీ ఇరుకు కాకుండా చూస్తారు.
• బైపాస్ సర్జరీ: ఈ శస్త్రచికిత్సలో, శరీరంలోని మరొక భాగం నుండి లేదా కృత్రిమ గొట్టాన్ని ఉపయోగించి రక్త ప్రసరణనకు కొత్త మార్గాన్ని సృష్టిస్తారు, తద్వారా ఇరుకైన భాగాన్ని దాటి రక్తం ప్రవహిస్తుంది.
• థ్రోంబోలసిస్ : ధమనిలో రక్తం గడ్డకట్టినప్పుడు, దానిని కరిగించడానికి ప్రత్యేక మందులను ఇంజెక్ట్ చేస్తారు. ఇది రక్త ప్రసరణ పునరుద్ధరించడానికి సహాయపడుతుంది.

ఏ చికిత్సా విధానం సరైనది అనేది పేషేంట్ పరిస్థితిని బట్టి వైద్య నిపుణులే నిర్ణయించాల్సి ఉంటుంది.

పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ నివారణ

మనం కొన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం ద్వారా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ (PAD) వ్యాధి రాకుండా నివారించవచ్చు లేదా ఒకవేళ వ్యాధి ఉంటే అది మరింత తీవ్రం కాకుండా నియంత్రించవచ్చు. చాలావరకు ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి అలవాటు చేసుకోవడం మరియు వైద్యుల సలహాలు పాటించడం ద్వారా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ ను నివారించవచ్చు.పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ నివారణ మార్గాలను ఇక్కడ వివరంగా తెలుసుకుందాం.

• ధూమపానం మానేయడం: ధూమపానం PADకి అత్యంత ప్రధానమైన ప్రమాద కారకం. పొగాకులోని రసాయనాలు రక్తనాళాల గోడలను దెబ్బతీస్తాయి, రక్త ప్రసరణను తగ్గిస్తాయి. ధూమపానం మానేయడం వల్ల PAD ప్రమాదం గణనీయంగా తగ్గుతుంది, మరియు ఇప్పటికే వ్యాధి ఉన్నవారిలో అది తీవ్రతరం కాకుండా ఉంటుంది.
• ఆహారంలో మార్పులు: మనం రోజూ తీసుకునే ఆహారంలో కొవ్వు, ఉప్పు మరియు చక్కెర తక్కువగా ఉండేలాగా చూసుకోవాలి. పండ్లు, కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు, మరియు తక్కువ కొవ్వు ఉండే మాంసాహారం తీసుకోవడం వల్ల కొలెస్ట్రాల్ మరియు రక్తపోటు అదుపులో ఉంటాయి. ఇది రక్తనాళాల్లో కొవ్వు పేరుకుపోవడాన్ని నివారిస్తుంది.
• బరువు నియంత్రణ: అధిక బరువు లేదా ఊబకాయం ఉన్నవారికి అధిక రక్తపోటు, మధుమేహం మరియు అధిక కొలెస్ట్రాల్ వంటి సమస్యలు వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఈ సమస్యలు పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ కు దారితీస్తాయి కాబట్టి ఆరోగ్యకరమైన బరువు ఉండేలా చూసుకోవడం ద్వారా PAD సమస్య రాకుండా నివారించవచ్చు.
• వ్యాయామం : రోజుకు కనీసం 30 నుండి 45 నిమిషాల పాటు వేగంగా నడవడం PAD నివారణలో చాలా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది. ఇది కాళ్ళ కండరాలకు రక్త ప్రసరణను మెరుగుపరుస్తుంది. నడిచేటప్పుడు నొప్పి కలిగితే కొద్దిసేపు విశ్రాంతి తీసుకుని మళ్లీ కొనసాగించవచ్చు. నడకతో పాటు సైక్లింగ్, స్విమ్మింగ్ వంటి వ్యాయామాలు కూడా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ రాకుండా నివారించగలవు.
• అధిక రక్తపోటు నియంత్రణ: అధిక రక్తపోటు ధమనులను దెబ్బతీస్తుంది. సరైన మందులు మరియు జీవనశైలి మార్పుల ద్వారా రక్తపోటును సాధారణ స్థాయిలలో ఉంచుకోవడం ముఖ్యం.
  మధుమేహం నియంత్రణ: మధుమేహం ఉన్నవారు తమ రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను ఎల్లప్పుడూ అదుపులో ఉంచుకోవాలి. ఇది రక్తనాళాలు దెబ్బతినకుండా కాపాడుతుంది, తద్వారా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ రాకుండా నివారించవచ్చు.
• కొలెస్ట్రాల్ నియంత్రణ: అధిక కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలు ఉన్నప్పుడు, వైద్యుల సలహా మేరకు స్టాటిన్స్ వంటి మందులు వాడటం ద్వారా కొలెస్ట్రాల్‌ను నియంత్రణలో ఉంచవచ్చు. కొలెస్ట్రాల్ నియంత్రణలో ఉంచుకోగలిగితే పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ వచ్చే ప్రమాదాన్ని కూడా తగ్గించవచ్చు.
• క్రమం తప్పకుండా పరీక్షలు: వయసు పెరిగే కొద్దీ, లేదా ప్రమాద కారకాలు ఉన్నవారు క్రమం తప్పకుండా ఆరోగ్య పరీక్షలు చేయించుకోవడం వల్ల PADను ప్రారంభ దశలోనే గుర్తించి చికిత్స తీసుకోవచ్చు. దీని ద్వారా పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ తీవ్రం కాకుండా నివారించవచ్చు.

వైద్యుడిని ఎప్పుడు సంప్రదించాలి?

మీకు తరచుగా కాళ్ళలో తిమ్మిరిగా అనిపిస్తుందా? తక్కువ దూరం నడిచినప్పుడు కూడా కాళ్ళలో తీవ్రమైన నొప్పి కలుగుతుందా? మెట్లు ఎక్కడానికి శరీరం సహకరించడం లేదా? ఐతే ఈ లక్షణాలు ఉన్నప్పుడు మీరు ఖచ్చితంగా డాక్టర్ ను సంప్రదించాలి. ఈ లక్షణాలు పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ వలన కావచ్చు, ఆలస్యం చేసేకొద్దీ ఇది మరింత తీవ్రంగా మారి గుండెపోటుకు కారణం అయ్యే ప్రమాదం ఉంది. యశోద హాస్పిటల్స్ డాక్టర్స్ పెరిఫెరల్ ఆర్టరీ డిసీజ్ కు అత్యుత్తమ చికిత్స అందించగలరు.

మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ గురించి ఏవైనా సందేహాలు ఉన్నాయా? సహాయం చేయడానికి మేము సిద్దంగా ఉన్నాము! మా అనుభవంతులైన నిపుణుల సలహా కొరకు +918065906165 కి కాల్ చేయగలరు.