రోటా వైరస్ : సంక్రమణ, లక్షణాలు, చికిత్స, జాగ్రత్తలు, వ్యాక్సినేషన్

రోటా వైరస్ అంటే ఏమిటి?

రోటా వైరస్ లాటిన్ పదం ‘Rota’ నుండి వచ్చింది, దీని అర్థం ‘చక్రం (Wheel)’. ఎందుకంటే ఎలక్ట్రాన్ మైక్రోస్కోప్ కింద చూసినప్పుడు ఈ వైరస్ చక్రం ఆకారంలో కనిపిస్తుంది. రోటా వైరస్ అనేది ప్రపంచవ్యాప్తంగా శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లలలో తీవ్రమైన విరేచనాలకు ప్రధాన కారణమయ్యే వైరస్.

రోటా వైరస్ సంక్రమణ

రోటా వైరస్ ఒకరి నుండి మరొకరికి వ్యాపించడానికి ప్రధాన కారణం, వైరస్ సోకిన వ్యక్తి యొక్క మల కణాలు, నోటి ద్వారా మరొకరి శరీరంలోకి ప్రవేశించడం.

1. కలుషితమైన చేతులు :
   • రోటా వైరస్ సోకిన వ్యక్తి (ముఖ్యంగా చిన్న పిల్లలు) టాయిలెట్ ఉపయోగించిన తర్వాత లేదా డైపర్ మార్చిన తర్వాత చేతులను సరిగా కడుక్కోకపోవడం.
   • ఆ చేతులతో వారు ఆహారం, వస్తువులు లేదా మరొక వ్యక్తిని తాకినప్పుడు, వైరస్ ఆ వస్తువులపై లేదా వ్యక్తి చేతులపైకి చేరుతుంది.
   • ఆరోగ్యంగా ఉన్న వ్యక్తి ఆ కలుషితమైన వస్తువులను తాకి, ఆ తర్వాత తమ నోటిని లేదా ముఖాన్ని తాకినప్పుడు వైరస్ శరీరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది.
2. కలుషితమైన వస్తువులు :
   • వైరస్ సోకిన పిల్లలు తాకిన ఆట బొమ్మలు, టేబుల్‌లు, తలుపుల హ్యాండిల్స్, డైపర్ మార్చే ప్రదేశాలు వంటి వస్తువులపై వైరస్ చాలా రోజుల పాటు జీవించి ఉండగలదు.
   • చిన్న పిల్లలు తరచుగా తమ చేతులను నోట్లో పెట్టుకుంటారు కాబట్టి, వారికి ఈ విధంగా సంక్రమించే ప్రమాదం ఎక్కువ.
3. కలుషితమైన ఆహారం మరియు నీరు :
   • అరుదుగా, వైరస్ సోకిన చేతులతో ఆహారాన్ని తయారు చేయడం లేదా పరిశుభ్రత లేని నీటి వనరులు కలుషితం కావడం ద్వారా కూడా ఈ వైరస్ సంక్రమించవచ్చు.

రోటా వైరస్ ప్రధాన లక్షణాలు

రోటా వైరస్ సోకిన వారిలో, ముఖ్యంగా శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లలలో, కనిపించే లక్షణాలు మరియు సంకేతాలు చాలా తీవ్రంగా ఉంటాయి.

లక్షణాలు సాధారణంగా వైరస్ సోకిన 1-2 రోజుల తర్వాత మొదలవుతాయి మరియు 3 నుండి 8 రోజుల వరకు కొనసాగుతాయి.

• తీవ్రమైన నీళ్ల విరేచనాలు : ఇది రోటా వైరస్ ఇన్ఫెక్షన్ యొక్క ప్రధాన లక్షణం. విరేచనాలు చాలా తరచుగా, నీళ్లలాగా మరియు పరిమాణంలో ఎక్కువగా ఉంటాయి.ఇది శరీరం నుండి అధిక మొత్తంలో ద్రవాలు మరియు లవణాలు (ఎలక్ట్రోలైట్స్) కోల్పోవడానికి దారితీస్తుంది.
• వాంతులు : విరేచనాలు మొదలవడానికి ముందు లేదా వాటితో పాటు వాంతులు తరచుగా కనిపిస్తాయి. వాంతులు తీవ్రంగా ఉండటం వలన నోటి ద్వారా ద్రవాలు తీసుకోవడం కష్టమవుతుంది, ఇది నిర్జలీకరణానికి (Dehydration) దోహదపడుతుంది.
• జ్వరం : తేలికపాటి నుండి మితమైన జ్వరం సాధారణంగా ఉంటుంది.
• కడుపు నొప్పి: విరేచనాల కారణంగా కడుపులో తిమ్మిరి లేదా నొప్పి కలగవచ్చు.
• ఇతర లక్షణాలు : ఆకలి లేకపోవడం, చిరాకు లేదా అనారోగ్యంగా కనిపించడం రోటా వైరస్ ఉన్నవారిలో కనిపించవచ్చు.
• నిర్జలీకరణం : రోటా వైరస్ వల్ల వచ్చే అతిపెద్ద సమస్య, తీవ్రమైన విరేచనాలు మరియు వాంతుల కారణంగా కలిగే నిర్జలీకరణం. నిర్జలీకరణం అనేది చిన్న పిల్లలలో త్వరగా ప్రాణాంతకం కావచ్చు.

కింది లక్షణాలు కనిపిస్తే నిర్జలీకరణం తీవ్రంగా ఉందని అర్థం, వెంటనే వైద్య సహాయం అవసరం.

శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లలలో నిర్జలీకరణ సంకేతాలు:

• మూత్ర విసర్జన తగ్గడం: శిశువుల డైపర్‌లు తక్కువ తడిగా ఉండటం, లేదా పెద్ద పిల్లలు 6 నుండి 8 గంటల పాటు మూత్ర విసర్జన చేయకపోవడం.
  నోరు మరియు నాలుక పొడిబారడం.
• కన్నీళ్లు లేకపోవడం: ఏడుస్తున్నప్పుడు కన్నీళ్లు రాకపోవడం.
• కళ్ళు లోపలికి పోవడం (Sunken Eyes): కళ్ళు కొంచెం లోపలికి నొక్కినట్లు కనిపించడం.
• నిస్సత్తువ/తక్కువ స్పందన (Lethargy): పిల్లలు చాలా నిస్సత్తువగా మరియు బలహీనంగా కనిపించడం
• అసాధారణ చిరాకు మరియు త్వరగా వ్యాకులత చెందడం వంటి లక్షణాలు కూడా గమనించవచ్చు
• చర్మం మార్పులు : చర్మాన్ని మెల్లగా చిటికెడు పట్టి వదిలితే, అది వెంటనే సాధారణ స్థితికి రాకపోవడం.

రోటా వైరస్ చికిత్స

రోటా వైరస్ అనేది ఒక వైరస్ ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధి కాబట్టి, దీనికి బ్యాక్టీరియాకు ఇచ్చే యాంటీబయాటిక్స్ పని చేయవు, అలాగే ఈ వైరస్‌ను చంపే నిర్దిష్ట మందులు కూడా అందుబాటులో లేవు.

చికిత్స ప్రధానంగా నిర్జలీకరణాన్ని నివారించడం మరియు పేషేంట్ కు ఉపశమనం అందించడంపై దృష్టి పెడుతుంది.

ప్రధాన చికిత్స:

తీవ్రమైన విరేచనాలు మరియు వాంతుల కారణంగా శరీరం నుండి ద్రవాలు మరియు లవణాలు (ఎలక్ట్రోలైట్స్) అధికంగా కోల్పోతాయి. ఈ నష్టాన్ని భర్తీ చేయడమే రోటా వైరస్ చికిత్సలో అత్యంత కీలకమైన అంశం.

• ఓరల్ రీహైడ్రేషన్ సొల్యూషన్ (ORS): ఇది రోటా వైరస్ చికిత్సలో మొదటి మరియు అత్యంత ముఖ్యమైన చర్య. నీరు, చక్కెర మరియు ముఖ్యమైన లవణాల సరైన మిశ్రమంతో కూడిన ORS ను పిల్లలకు తరచుగా, చిన్న మొత్తాలలో ఇవ్వాలి. ఇది కోల్పోయిన ద్రవాలు మరియు ఎలక్ట్రోలైట్‌లను భర్తీ చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
• ద్రవాలు (Fluids): తల్లి పాలు , ఫార్ములా లేదా ఇతర ద్రవాలను తరచుగా ఇవ్వడం కొనసాగించాలి. ఒకేసారి ఎక్కువ మొత్తంలో ఇవ్వకుండా, తరచుగా చిన్న సిప్‌లలో ఇవ్వడం వల్ల వాంతులు వచ్చే ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది.
• ఆసుపత్రిలో చేరిక : పిల్లలలో తీవ్రమైన నిర్జలీకరణ సంకేతాలు (కళ్ళు లోపలికి పోవడం, తక్కువ మూత్ర విసర్జన, స్పృహ కోల్పోవడం) కనిపిస్తే, తక్షణమే ఆసుపత్రిలో చేర్చి ఇంట్రావీనస్ ఫ్లూయిడ్స్ (IV Drips) ద్వారా ద్రవాలను అందించవలసి ఉంటుంది.
• జ్వరం: జ్వరం ఉంటే, డాక్టర్ సలహా మేరకు పారాసెటమాల్ వంటి మందులను ఇవ్వవచ్చు.
• జింక్ సప్లిమెంట్లు : చాలామంది వైద్యులు రోటా వైరస్ విరేచనాల చికిత్సలో భాగంగా 10 నుండి 14 రోజుల పాటు జింక్ సప్లిమెంట్లు ఇవ్వాలని సిఫార్సు చేస్తారు. జింక్, విరేచనాల తీవ్రత మరియు వ్యవధిని తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.

ఏ మందులు సాధారణంగా ఇవ్వరు?

• యాంటీబయాటిక్స్: రోటా వైరస్ బాక్టీరియా కాదు కాబట్టి, యాంటీబయాటిక్స్ ఎటువంటి ప్రయోజనం చూపవు.
• విరేచనాలను ఆపే మందులు: లోపెరమైడ్ వంటి విరేచనాలను ఆపే మందులను చిన్న పిల్లలకు సాధారణంగా ఇవ్వరు, ఎందుకంటే అవి సమస్యను మరింత తీవ్రతరం చేయవచ్చు.

ఆహారం మరియు పోషణ

• సాధారణ ఆహారం కొనసాగించడం: డయేరియా సమయంలో ఆహారం ఇవ్వడం మానేయకూడదు. విరేచనాలు ఉన్నప్పటికీ, పిల్లల వయస్సు ప్రకారం సాధారణ ఆహారం ఇవ్వడం కొనసాగించాలి.
• తల్లిపాలు: రోటా వైరస్ సోకిన శిశువులకు తల్లిపాలు ఇవ్వడం ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ఆపకూడదు. తల్లిపాలు నిర్జలీకరణానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడటమే కాకుండా పోషణను అందిస్తాయి. తల్లి పాలు శిశువుకు రోగనిరోధక శక్తిని అందిస్తుంది, ఇది శిశువును ఇన్ఫెక్షన్ల నుండి రక్షించడంలో సహాయపడుతుంది మరియు శిశువు రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తుంది.
• తేలికైన ఆహారం: పెద్ద పిల్లలకు తేలికగా జీర్ణమయ్యే ఉడికించిన అన్నం, అరటిపండ్లు, పెరుగు లేదా ఉడికించిన కూరగాయలు వంటి ఆహారాన్ని ఇవ్వాలి.
• ముఖ్య గమనిక: రోటా వైరస్ విషయంలో ఇంట్లో సొంతగా మందులు వాడకూడదు. తీవ్రమైన విరేచనాలు మరియు వాంతులు కనిపిస్తే, వెంటనే వైద్య సలహా తీసుకోవడం మరియు నిర్జలీకరణాన్ని నివారించడంపై దృష్టి పెట్టడం చాలా ముఖ్యం.

రోటా వైరస్ సోకకుండా తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు

రోటా వైరస్ (Rotavirus) అనేది అత్యంత త్వరగా సోకే వ్యాధి (Highly Contagious) కావడం వలన, పరిశుభ్రత ఒక్కటే దీనిని పూర్తిగా నివారించలేదు. అయినప్పటికీ, సంక్రమణ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి మరియు వ్యాధి బారిన పడకుండా ఉండటానికి రెండు ప్రధాన పద్ధతులు ఉన్నాయి: టీకా మరియు పరిశుభ్రత పాటించడం.

రోటా వైరస్ రాకుండా తీసుకోవాల్సిన ముఖ్యమైన జాగ్రత్తలు ఇక్కడ వివరంగా తెలుసుకుందాం.

1. టీకా (వ్యాక్సినేషన్) – అత్యంత ప్రభావవంతమైన నివారణ

రోటా వైరస్‌ను నివారించడానికి మరియు దాని తీవ్రతను తగ్గించడానికి అత్యంత ముఖ్యమైన చర్య రోటా వైరస్ టీకా తీసుకోవడం.

• టీకా యొక్క రకం: ఇది నోటి ద్వారా (Oral) చుక్కల రూపంలో ఇచ్చే టీకా. ఇంజెక్షన్ రూపంలో ఇవ్వరు.
• ఎప్పుడు ఇవ్వాలి: ఈ టీకాను సాధారణంగా శిశువులకు చిన్న వయస్సులోనే (2 నెలలు, 4 నెలలు, కొన్ని రకాలకు 6 నెలల వయస్సులో) ఇస్తారు.
• ప్రయోజనం: టీకా రోటా వైరస్ రాకుండా 100% ఆపకపోయినా, దాని వల్ల వచ్చే తీవ్రమైన అనారోగ్యాన్ని, ప్రాణాంతక నిర్జలీకరణాన్ని మరియు ఆసుపత్రిలో చేరే ప్రమాదాన్ని గణనీయంగా తగ్గిస్తుంది. ముఖ్యంగా రెండు సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయసు ఉన్న శిశువులను కాపాడాడటనికి టీకా తీసుకోవడం తప్పనిసరి. 

గమనిక: మీ బిడ్డకు సరైన సమయంలో రోటా వైరస్ టీకా ఇవ్వడానికి వైద్యుడిని లేదా పీడియాట్రిషియన్‌ను సంప్రదించాలి.

2. వ్యక్తిగత మరియు పర్యావరణ పరిశుభ్రత 

సంక్రమణ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి మంచి పరిశుభ్రత అలవాట్లు దోహదపడతాయి.

చేతులను శుభ్రం చేసుకోవడం 

• సబ్బు మరియు నీరు: టాయిలెట్ ఉపయోగించిన తర్వాత, డైపర్‌లు మార్చిన తర్వాత మరియు తినడానికి లేదా ఆహారం తయారు చేయడానికి ముందు సబ్బు మరియు నీటితో కనీసం 20 సెకన్ల పాటు చేతులను శుభ్రంగా కడుక్కోవాలి.
• పిల్లలకు అలవాటు: చిన్నప్పటి నుండే పిల్లలకు చేతులు కడుక్కోవడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నేర్పించాలి.

వస్తువుల శుభ్రత 

• కలుషిత వస్తువులు: వైరస్లు వస్తువులపై ఎక్కువ కాలం జీవించగలవు కాబట్టి, ముఖ్యంగా డైపర్ మార్చిన తర్వాత లేదా విరేచనాలు చేసిన తర్వాత ఉపరితలాలను (డైపర్ టేబుల్స్, టాయిలెట్ సీట్లు, బాత్రూమ్ ఉపరితలాలు) క్రిమిసంహారక ద్రావణంతో (Disinfectant) శుభ్రం చేయాలి.
• ఆట బొమ్మలు: చిన్న పిల్లలు తరచుగా నోట్లో పెట్టుకునే బొమ్మలను, వారు అనారోగ్యంతో ఉన్నప్పుడు ప్రత్యేకంగా, తరచుగా శుభ్రం చేయాలి.

డైపర్ మార్చేటప్పుడు జాగ్రత్తలు

• తొలగింపు: వాడిన డైపర్‌లను వెంటనే మూత ఉన్న చెత్తబుట్టలో వేయాలి.
• శుభ్రపరచడం: డైపర్ మార్చే ప్రదేశాన్ని ప్రతిసారీ శుభ్రం చేసి, చేతులను పూర్తిగా కడుక్కోవాలి.

ఆహారం మరియు నీరు

• సురక్షితమైన ఆహారం: పరిశుభ్రమైన వాతావరణంలో తయారుచేసిన ఆహారాన్ని మాత్రమే తినాలి.
• నీటి శుద్ధి: పరిశుభ్రతపై అనుమానం ఉంటే, నీటిని కాచి చల్లార్చి తాగడం ఉత్తమం.

రోటా వైరస్‌కు టీకా ఉత్తమ నివారణ అయినప్పటికీ, మంచి పరిశుభ్రత పాటించడం ద్వారా రోటా వైరస్ సోకకుండా నివారిస్తుంది. 

రోటా వైరస్ వ్యాక్సిన్ ఎప్పుడు వేయించాలి? 

రోటా వైరస్ వ్యాక్సిన్ (Rotavirus Vaccine) అనేది శిశువులకు మాత్రమే ఇచ్చే వ్యాక్సిన్. రోటా వైరస్ ఇన్ఫెక్షన్ తీవ్రతను తగ్గించడానికి మరియు నిర్జలీకరణం వల్ల ఆసుపత్రిలో చేరే ప్రమాదాన్ని నివారించడానికి దీనిని చిన్న వయస్సులోనే ఇవ్వడం చాలా ముఖ్యం.

ఈ వ్యాక్సిన్ షెడ్యూల్, అది ఏ రకం (రెండు లేదా మూడు డోస్‌లు) అనే దానిపై ఆధారపడి కొద్దిగా మారుతుంది.

రోటా వైరస్ వ్యాక్సిన్ షెడ్యూల్ (వయస్సు)

రోటా వైరస్ వ్యాక్సిన్‌ను నోటి ద్వారా (చుక్కల రూపంలో) ఇస్తారు. సాధారణంగా రెండు రకాల వ్యాక్సిన్‌లు అందుబాటులో ఉన్నాయి:

ముఖ్య గమనికలు:

1. మొదటి డోస్ యొక్క ప్రారంభ పరిమితి: సాధారణంగా, రోటా వైరస్ వ్యాక్సిన్ యొక్క మొదటి డోస్‌ను శిశువుకు 15 వారాలు (దాదాపు 3 నెలల 3 వారాలు) కంటే ఆలస్యం కాకుండా ఇవ్వాలి.
2. చివరి డోస్ యొక్క గరిష్ట పరిమితి: ఈ వ్యాక్సిన్ యొక్క చివరి డోస్‌ను శిశువుకు 8 నెలలు (32 వారాలు) దాటకుండా ఇవ్వాలి. ఈ వయస్సు పరిమితిని మించిన తర్వాత టీకాను ఇవ్వరు.

మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ గురించి ఏవైనా సందేహాలు ఉన్నాయా? సహాయం చేయడానికి మేము సిద్దంగా ఉన్నాము! మా అనుభవంతులైన నిపుణుల సలహా కొరకు +918065906165 కి కాల్ చేయగలరు.