1. స్ట్రోక్ లేదా బ్రెయిన్ ఎటాక్ అంటే ఏమిటి?
2. బ్రెయిన్ ఎటాక్ లేదా స్ట్రోక్ యొక్క సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు ఏమిటి?
3. స్ట్రోక్ యొక్క రకాలు ఏమిటి?
4. స్ట్రోక్ వచ్చే అవకాశం పెరగడానికి కారణాలు ఏమిటి?
5. స్ట్రోక్ ని వైద్యులు ఏవిధంగా నిర్ధారిస్తారు ?
6. బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ కు ఉన్న చికిత్సవిధానాలు ఏమిటి?
7. స్ట్రోక్ వలన ఏర్పడే కాంప్లికేషన్స్ ఏమిటి?
8. స్ట్రోక్ తరువాత పునరావాసం మరియు రికవరీ సమయంలో ఒక వ్యక్తి పరిగణ లోకి తీసుకోవాల్సిన అంశాలు ఏమిటి ?
స్ట్రోక్ అనేది రక్తప్రసరణకు అవరోధం కలగడం లేదా నరాలు చిట్లడము వల్ల సంభవించే వైద్య అత్యవసర పరిస్థితి, అంటే మెదడుకు ఆక్సిజన్ మరియు పోషకాలను తీసుకెళ్లే రక్తనాళాలు చిట్లి పోవడం , రక్త సరఫరాకు అంతరాయం ఏర్పడటం తత్ఫలితంగా మెదడులోని ఒక భాగానికి ఆక్సిజన్ అంతరాయం కలిగించడం వల్ల ఆ భాగం యొక్క కణ మరణానికి దారితీస్తుంది. స్ట్రోక్ సంభవించినప్పుడు సకాలం లో చికిత్స చేయడం అనేది దీర్ఘకాలిక లేదా శాశ్వత నష్టాన్ని నిరోధించడానికి చాలా కీలకమైనది, ఇది స్ట్రోక్ ని వైద్య అత్యవసర పరిస్థితిగా మారుస్తోంది.
స్ట్రోక్ యొక్క అత్యంత సాధారణంగా గుర్తించే లక్షణాల్లో ఇవి ఉంటాయి:
స్ట్రోక్ యొక్క ఏవైనా సంకేతాలు లేదా లక్షణాలు ఉన్న వ్యక్తిని గమనించినట్లయితే వెంటనే వైద్య సాయం అందించాలి . ఆ లక్షణాలు కొన్నిసార్లు వచ్చి తగ్గిపోయిన లేదా పూర్తిగా తగ్గిపోయిన , వెంటనే వైద్య సహాయం కోరాలి. ఒకవేళ స్ట్రోక్ గా అనుమానించబడితే, FAST అని పిలువబడే క్విక్ రెజిమి ద్వారా ధృవీకరించడానికి ప్రయత్నించవచ్చు:
సమర్ధవంతమయిన చికిత్స ను అందించటానికి మంచి చికిత్స ఫలితాలను పొందటానికి
సకాలంలో వైద్య సహాయం అందించాలి .లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే వైద్యుని వద్దకు తీసుకుపోవాలి .
స్ట్రోక్ అనేది ప్రధానంగా ఇస్కీమిక్(ischemic) లేదా హెమరేజిక్ స్ట్రోక్( hemorrhagic stroke) అనే రెండు రకాలు. కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తికి మెదడుకు రక్త ప్రవాహానికి అంతరాయం కలిగించవచ్చు, ఇది తాత్కాలికంగా ఉంటుంది ,మరియు శాశ్వత లక్షణాలకు దారితీయదు. ఈ పరిస్థితిని తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ ఎటాక్(TIA) అని అంటారు.
ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్
ధమనిలో అడ్డంకి కారణంగా సంభవించే స్ట్రోక్ .ఇది అత్యంత సాధారణమయిన రకం . మెదడు రక్తనాళం సన్నబడటం లేదా వాటికి అవరోధం ఏర్పడటం వల్ల,వీటి ద్వారా సరఫరా చేయబడ్డ మెదడు భాగాలకు రక్త ప్రవాహం లేదా ఇస్కీమియా తీవ్రంగా తగ్గుతుంది. అథెరోస్క్లెరోసిస్ వంటి పరిస్థితులు అంటే రక్తనాళాల్లో కొవ్వు నిక్షేపాలు ఏర్పడటం లేదా స్థానికంగా రక్తం గడ్డకట్టడం లేదా రక్తప్రవాహం ద్వారా అవి రక్తనాళాలను అడ్డుకోవడం ద్వారా ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ కు కారణం అవుతుంది.
హెమరేజిక్ స్ట్రోక్
రక్తనాళం లోపల నుంచి లీకేజీ కావడం లేదా చిట్లటం వల్ల ఈ రకమైన స్ట్రోక్ ఏర్పడుతుంది. మెదడు రక్తస్రావం రక్తనాళాలను ప్రభావితం చేసే అనేక పరిస్థితుల ఫలితంగా సంభవించవచ్చు. రక్తస్రావం ఎక్కడ జరిగింది అనే అంశాన్ని బట్టి , స్ట్రోక్ రెండు రకాలుగా ఉంటుంది:
ఆర్టిరియోవెనస్ మాల్ ఫార్మేషన్: సన్నని గోడల రక్తనాళాల యొక్క అబ్నార్మల్ టంగిల్ చిట్లటం కొన్నిసార్లు మెదడులో రక్తస్రావానికి దారితీస్తుంది.ఇది అరుదుగా జరుగుతుంది .
తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ ఎటాక్(TIA)
కొన్నిసార్లు, ఇస్కీమియా లేదా మెదడుకు రక్త సరఫరా తగ్గడం చాలా తక్కువ స్థాయి లో ఉండవచ్చు,
ఐదు నిమిషాలకంటే తక్కువ ఉంటే ఇది శాశ్వత నష్టాన్ని కలిగించదు. ఈ పరిస్థితిని టిఐఎ లేదా మినీ స్ట్రోక్ అని అంటారు. గడ్డకట్టడం లేదా శిధిలాల కారణంగా ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ వంటి టిఐఎ ఏర్పడవచ్చు, ఇది నాడీ వ్యవస్థలోని ఒక భాగానికి రక్త ప్రవాహాన్ని తాత్కాలికంగా తగ్గిస్తుంది మరియు తరువాత పరిష్కరిస్తుంది.
అయితే, ఒక వ్యక్తి యొక్క లక్షణాల ఆధారంగా స్ట్రోక్ లేదా టిఐఎ మధ్య తేడాను గుర్తించడం ఎల్లప్పుడూ సాధ్యం కాదు. కాబట్టి టిఐఎ అనుమానించినప్పటికీ అత్యవసర పరీక్షలు చేయించుకోవాలి .
మెదడుకు పాక్షికంగా మూసుకుపోయిన లేదా సంకోచింపబడిన ధమని కారణంగా టిఐఎ సంభవించవచ్చు, ఇది తరువాత పూర్తి స్థాయి స్ట్రోక్ వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
అనేక కారణాల వల్ల స్ట్రోక్ ప్రమాదం పెరుగుతుంది, వీటిలో కొన్ని ఈ విధంగా ఉంటాయి:
జీవనశైలి _కారణాలు
ఆరోగ్యానికి సంబంధించిన కారణాలు
స్ట్రోక్ అనేది అత్యవసర పరిస్థితి కనుక, స్ట్రోక్ యొక్క రోగనిర్ధారణ వేగంగా చేయాలి మరియు ఆసుపత్రిలోని వైద్య అత్యవసర బృందం ఆ వ్యక్తికి ఎలాంటి స్ట్రోక్ ఉందో తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఆసుపత్రికి వచ్చిన వెంటనే ఇమేజింగ్ పరీక్షలు నిర్వహించబడతాయి.
దిగువ అంశాల ఆధారంగా రోగనిర్ధారణ సాధారణంగా చేయబడుతుంది:
చరిత్ర మరియు శారీరక పరీక్ష: శీఘ్ర వైద్య చరిత్ర తీసుకున్న తరువాత, ఒక వ్యక్తి యొక్క శారీరక మరియు నరాల స్థితిని అంచనా వేయడానికి ఒక వైద్యుడు శీఘ్ర శారీరక పరీక్ష (quick physical examination)చేస్తాడు.
రక్త పరీక్షలు: గడ్డకట్టే సమయం, రక్తంలో చక్కెర, infection మొదలైన పరామితులను తనిఖీ చేయడానికి అనేక రక్త పరీక్షలు చేయబడతాయి.
ఇమేజింగ్ పరీక్షలు:
స్ట్రోక్ కొరకు అత్యవసర చికిత్స అనేది ఒక వ్యక్తికి ఉండే స్ట్రోక్ రకం, అంటే ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ లేదా హెమరేజిక్ స్ట్రోక్ పై ఆధారపడి ఉంటుంది.
ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్(Ischemic stroke)
తీవ్రమైన ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ తరువాత చికిత్స యొక్క లక్ష్యం సాధ్యమైనంత త్వరగా మెదడు యొక్క ప్రభావిత ప్రాంతానికి రక్త ప్రవాహాన్ని పునరుద్ధరించడం, అంటే స్ట్రోక్ లక్షణాల లక్షణాలు కనిపించిన మొదటి కొన్ని గంటల్లోనే. తీవ్రమైన ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ (AIS) వైకల్యత ఉన్న వ్యక్తులకు చికిత్స ఫలితాలను నిర్ణయించడంలో చికిత్స వేగం ఒక కీలకమైన అంశం. AIS వేగంగా పురోగమించడానికి మరియు సకాలంలో చికిత్స చేయనట్లయితే దీర్ఘకాలిక ప్రభావాలకు దారితీయవచ్చు.
ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ కు ప్రధానం గా అందుబాటులో ఉన్న చికిత్సలు:
థ్రాంబోలైటిక్ థెరపీ: మెదడుకు రక్త ప్రవాహాన్ని నిరోధించే గడ్డను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి ఆల్టెప్లేజ్ లేదా “tPA” అనే ఔషధాన్ని సిర (IV) ద్వారా ఇస్తారు. ఇంట్రావీనస్ ద్వారా ఇచ్చినప్పుడు లక్షణాలు కనిపించిన 4,5 గంటల్లోగా థెరపీని ఇవ్వాలి. టిపిఎతో శీఘ్ర చికిత్స ఒక వ్యక్తి యొక్క మనుగడ అవకాశాలను మెరుగుపరచడమే కాకుండా సంక్లిష్టతలను తగ్గించవచ్చు. రక్త ప్రవాహాన్ని పునరుద్ధరించడానికి టిపిఎ గడ్డకట్టిన రక్తాన్ని కరిగిస్తుంది. tPA మీకు సముచితమైనదా లేదా అని తెలుసుకోవడం కొరకు మెదడులో రక్తస్రావం వంటి కొన్ని అంశాలను మీ వైద్యుడు పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి.
కొన్నిసార్లు tPA నేరుగా మెదడులోకి క్యాథటర్(catheter) ను చొప్పించడం ద్వారా నేరుగా డెలివరీ చేయబడవచ్చు, అంటే గజ్జల్లో ధమని ద్వారా పొడవైన, సన్నని ట్యూబ్ ని చొప్పించవచ్చు, ఇది స్ట్రోక్ జరిగిన ప్రదేశంలో నేరుగా టిపిఎను డెలివరీ చేయడం కొరకు మెదడుకు క్రమంగా అభివృద్ధి చెందించబడుతుంది. ఈ చికిత్స కొరకు టైమ్ విండో కూడా పరిమితంగా ఉంటుంది, అయితే ఇంజెక్ట్ చేయబడ్డ Tpa
కంటే కొంత పొడవుగా ఉంటుంది, అయితే ఇంకా పరిమితంగా ఉంది.
మెకానికల్ థ్రాంబెక్టోమీ: ఈ ప్రక్రియలో, ఒక స్పెషలిస్ట్ ఒక క్యాథటర్ ను “స్టెంట్ రిట్రీవర్ పరికరం” లేదా suction ను మూసుకుపోయిన రక్తనాళాల్లో ఉంచి, క్లాట్స్ ను నేరుగా మెదడు నుండి తొలగిస్తారు .
టిపిఎతో పూర్తిగా తొలగించలేని పెద్ద గడ్డలు ఉన్న వ్యక్తులకు, మెకానికల్ థ్రాంబెక్టోమీ ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది. ఇది సాధారణంగా ఇంజెక్ట్ చేయబడ్డ టిపిఎతో కలిపి నిర్వహించబడుతుంది.
కొత్త ఇమేజింగ్ టెక్నాలజీల రాకతో, ఈ ప్రక్రియలను పరిగణించగల టైమ్ విండో క్రమంగా పెరుగుతోంది. పెర్ఫ్యూజన్ ఇమేజింగ్ పరీక్షలు CT or MRI టెక్నిక్ లు మెకానికల్ థ్రాంబెక్టమీ వంటి ప్రక్రియల నుంచి ఒక వ్యక్తి ఎంత మేరకు ప్రయోజనం పొందే అవకాశం ఉందో తెలుసుకోవడంలో వైద్యులకు సహాయపడతాయి.
ఇతర ప్రక్రియలు
కొన్నిసార్లు, మరో స్ట్రోక్ రాకుండా నివారించడానికి ప్రమాదాన్ని తగ్గించడం కొరకు, ప్లాకు వలన కుదించబడ్డ ధమనిని తెరవడానికి సూచించవచ్చు . సూచించబడిన కొన్ని ఆప్షన్ లు ఇవి .
హెమరేజిక్ స్ట్రోక్: రక్తస్రావాన్ని నియంత్రించడం మరియు రక్తం గడ్డకట్టడం లేదా అదనపు ద్రవం పేరుకుపోవడం వల్ల మెదడుపై ఒత్తిడిని తగ్గించడం హెమరేజిక్ స్ట్రోక్ యొక్క అత్యవసర చికిత్స యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం. హెమరేజిక్ స్ట్రోక్ కొరకు నిర్దేశించిన చికిత్స విధానాలు :
Medication( ఔషధాలు): స్కాన్ లో హెమరేజిక్ స్ట్రోక్ కనిపించినట్లయితే, వైద్యులు ఈ చికిత్సా విధానాలను ఉపయోగించవచ్చు .
* రక్తస్రావం వల్ల మెదడు దెబ్బతినడం తగ్గించటం కొరకు ఔషధాలను ఇవ్వడం
రక్తస్రావం తరువాత మొదటి 48 నుంచి 72 గంటల్లోశస్త్రచికిత్స సాధారణంగా చేయవచ్చు. ఒకవేళ ప్రభావిత వ్యక్తి పరిస్థితి స్థిరం గా లేనట్లయితే, ఒకటి నుంచి రెండు వారాల వరకు శస్త్రచికిత్స ఆలస్యం కావొచ్చు.
సూచింపబడిన కొన్ని శస్త్రచికిత్సలు
మెదడు యొక్క రక్త ప్రవాహం ఎంతకాలం అడ్డగించబడింది, మరియు ఏ భాగం ప్రభావితం చేయబడిందో అనే అంశాల ఆధారంగా స్ట్రోక్ తరువాత ఒక వ్యక్తికి తాత్కాలిక లేదా శాశ్వత వైకల్యాలు సంభవించవచ్చు .
ఏ ఇబ్బందులు ఏర్పడవచ్చు .
స్ట్రోక్ అనంతరం తీసుకునే సంరక్షణ సాధారణంగా ఒక వ్యక్తి సాధ్యమైనంత శారీరక మరియు శారీరక పనితీరును కోలుకోవడానికి మరియు తిరిగి సాధారణ స్థితికి రావడానికి సహాయపడటంపై దృష్టి పెడతారు . బ్రైన్ లో ఏ భాగం లో ఇబ్బంది ఏర్పడింది . కణజాలం ఎంత మేరకు దెబ్బతింది , అనే అంశాల ఆధారంగా ఒకవ్యక్తి శరీర అవయవలపై స్ట్రోక్ యొక్క ప్రభావం ఉంటుంది .
మెదడు యొక్క కుడి వైపు స్ట్రోక్ శరీరం యొక్క ఎడమ వైపున కదలిక మరియు స్పర్శ్యని ప్రభావితం చేయవచ్చు మరియు దీనికి విరుద్ధంగా. మెదడు యొక్క ఎడమ వైపుకు దెబ్బతినడం వల్ల మాట్లాడటం మరియు భాషా రుగ్మతలకు కూడా దారితీయవచ్చు.
రికవరీ ప్రక్రియ సమయంలో, చికిత్స చేసే వైద్యుడు లేదా న్యూరాలజిస్ట్ స్ట్రోక్ కారణంగా వ్యక్తి యొక్క వయస్సు, మొత్తం ఆరోగ్యం మరియు ఏర్పడిన శారీరిక వైకల్యం అనే అంశాల ఆధారంగా అత్యంత సముచితమైన థెరపీని సూచిస్తారు . పునరావాస ప్రణాళిక సూచించే టప్పుడు వ్యక్తి యొక్క జీవనశైలి, ఆసక్తులు మరియు ప్రాధాన్యతలు మరియు కుటుంబ సభ్యులు లేదా ఇతర సంరక్షకులను పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు.
సాధారణంగా ఆ వ్యక్తి ఆసుపత్రి నుంచి బయలుదేరే ముందు పునరావాసం(rehabilitation) ప్రారంభమవుతుంది. డిశ్చార్జ్ తరువాత, ఇంటి వద్ద పునరావాసం కొనసాగించాలి మరియు వీలైతే అదే ఆసుపత్రిలో వైద్యులతో సంప్రదింపులు కొనసాగించాలి.
ఒక వ్యక్తి యొక్క పరిస్థితి కి అనుగుణంగా రికవరీ అవసరాలు మారవచ్చు.
మరియు కింద పేర్కొనబడిన వైద్యుల సూచనలను సలహాలను పొందవచ్చు
స్ట్రోక్ వలన ఏర్పడిన అనేక ఇబ్బందులు నియంత్రించదగినవి కనుక, వైద్యుడి యొక్క వైద్య సూచనలు మరియు అవసరమైన జీవనశైలి లో మార్పులు చేసుకోవటం , అనేది ఒక వ్యక్తికి స్ట్రోక్ లేదా మరో స్ట్రోక్ వచ్చే అవకాశాలను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. అదేవిధంగా, తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ అటాక్ లేదా “TIA,” హెచ్చరిక సంకేతం గా తీసుకుని జాగ్రత్త పడాలి . మరియు ఇదే విషయాలు ఒక వ్యక్తికి పూర్తి స్థాయి స్ట్రోక్ ను నిరోధించడానికి సహాయపడతాయి.
ఔషధాలు మరియు జీవనశైలి మార్పులు కలిసి ఒకేసారి పనిచేస్తాయి, ఇది అత్యధిక ప్రయోజనాన్ని కలిగిస్తుంది . ఒక వ్యక్తి డాక్టర్ సూచించిన విధంగా అన్ని ఔషధాలను తీసుకోవాలి మరియు కొత్త స్ట్రోక్ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడం కొరకు డాక్టర్ సిఫారసు చేసిన జీవనశైలి లో మార్పులను కూడా తప్పనిసరిగా చేయాలి.
టాన్సిల్స్ అనేవి నోటి వెనుక మరియు గొంతు పై భాగంలో ఇరువైపులా రెండు బాదం గింజ ఆకారంలో ఉండే చిన్న…
దగ్గు, జలుబు మాదిరి సీజనల్గా వర్షాకాలంలో వచ్చే సాధారణ వ్యాధుల్లో కళ్లకలక ఒకటి. కళ్లకలక సమస్య స్టాఫిలోకాకల్ బ్యాక్టీరియాల ద్వారా…
థైరాయిడ్ గ్రంథి అనేది మెడ మధ్య స్వరపేటిక క్రింద భాగాన, కాలర్ ఎముక పైన సీతాకోక చిలుకను పోలిన ఆకారంలో…
మన శరీరంలో కాలేయం అనేది చాలా ముఖ్యమైన అవయవం. ఇది శరీరానికి అవసరమైన రసాయనాలను సరఫరా చేసే ప్రయోగశాలగా (రక్తాన్ని…
Hysteroscopy has emerged as a valuable solution to various gynecological issues, offering both diagnostic and…
Endometriosis is a medical condition characterized by the growth of tissue similar to the lining…